Patricia Engelaar en Hans Versnel startten in 1999 met Management Drives, het eerste bedrijf dat grootschalig drijfveermetingen in organisaties deed. In een later stadium werd een verbeterde versie onder de naam RealDrives geïntroduceerd. Met deze instrumenten zijn inmiddels de drijfveren van meer dan 200.000 mensen in binnen- en buitenland gemeten.

Voor de zorgsector werd een speciale versie, RealDrives Care&Cure, gemaakt, een meting die meer is toegesneden op de mensen die in de zorg werken. Na een grote vernieuwingsslag werd het product omgedoopt tot CareDrives.

Een interview door Maaike van der Putten

Hoe komt het dat er een aparte drijfveermeting voor de zorg moest worden gemaakt?  

Patricia: ja, dat is een grappig punt. In onze Management Drives-periode merkten we dat we in zo’n beetje iedere sector werkten, maar zelden in de zorg. We begrepen dat niet zo goed, tot er een arts belde met de vraag of hij de vragenlijst moest invullen als zichzelf of als dokter. We hebben daar eerst wat om gelachen, maar later realiseerden we ons dat dit een belangrijk signaal was: in de zorg staan mensen vaak zó onder druk dat er een fors verschil zit tussen wat ze zelf eigenlijk willen en wat ze hele dag doen. We hebben dat toen als uitgangspunt voor de meting gekozen.

Hans, wat Is nu het belang van drijfveren eigenlijk? 

Hans: drijfveren zijn ongelofelijk voorspellend voor gedrag. Als je mensen de ruimte geeft, gaan ze doen wat hen drijft. Als hun drijfveren bij hun werk en hun collega’s passen, gaat alles makkelijk. Maar zo niet, dan wordt het ingewikkeld. We zagen ooit een OK-team dat geen enkele drive had om precies te werken. Ze waren goed opgeleid, ervaren en intelligent, maar er vielen letterlijk doden… Daar heeft de organisatiekunde geen oplossing voor. Patricia en ik zijn nu 25 jaar drijfveren aan het meten. Als wij een uitslag zien, weten we direct wat er goed of fout zit in een team. De oplossing zit bijna altijd in de mensen, zelden in de structuren.

Patricia: als we mensen hun drijfveerpatronen laten zien horen we vaak de kwartjes vallen. “oh, nu zie ik waarom we dit probleem hebben!” Meestal zie je een opeenstapeling van misverstanden, die plotseling worden opgelost. Ik heb daar heel wat ruzies in maatschappen mee kunnen oplossen.

Hans: het leuke is dat je vaak ziet dat mensen zichzelf voor de kop slaan, en de onderlinge verwijten verdampen. Dat krijg je als je je realiseert dat die collega met wie je moeilijk hebt écht anders is dan jij.

Patricia: ja, en dan zie je ook dat ze hun onderlinge verschillen plotseling als waardevol gaan zien.

Hans: wat we ook vaak zien is dat onderdelen van organisaties niet met elkaar overweg kunnen. Op zichzelf is dat heel natuurlijk en menselijk, maar als je elkaars drijfveren begrijpt kun je wel veel makkelijker samenwerken. 

Jouw missie om de zorg beter te maken, Patricia, waar komt die vandaan?

Patricia: mijn tweede vader was medisch specialist, en na zijn pensionering hebben we samen veel advieswerk in de zorg gedaan. Het viel me toen op hoe geweldig gedreven de mensen waren, maar ook hoe de organisatie van de zorg onbedoeld voor veel frustraties zorgt. Ik heb echt liefde voor mensen die voor anderen willen zorgen. Je ziet heel vaak aan hun drijfveren dat ze écht de ander centraal stellen en heel ver willen gaan om te helpen. Ik denk dan: faciliteer dat en geef ze de ruimte. Maar wat ik vaak zie is dat ze de organisatie meer een blok aan hun been ervaren. Daar kunnen we echt heel eenvoudig wat aan doen.

Hans: tegelijkertijd zie je ook het management van zorginstellingen worstelen met de vraag hoe ze het beter kunnen doen. Maar de neiging is te vaak om oplossingen in abstracte management-filosofieën te zoeken in plaats van de concrete problemen op de werkvloer op te lossen. Want daar liggen de frustraties die maken dat mensen opbranden en de zorg verlaten.

Maar het niet allemaal treurnis: we zien dat het heel anders gaat bij instellingen waar het management de verbinding met de werkvloer goed legt, en bij medewerkers het gevoel bestaat dat het management echt aandacht heeft voor de dagelijkse dingen. 

Patricia: Het gaat erg vaak om dingen beter afspreken en regelen. Waar dat gebeurt zie je ook een veel lager verzuim en verloop. Dat sterkt ons ook in de opvatting dat hier echt de sleutel ligt: connectie met de uitvoerenden in de zorg, en eigenlijk zien we in ons werk telkens het bewijs daarvan. Onze leiderschapstrainingen zijn dan ook daarop gericht.

Maar is het soms niet een beetje tegen de stroom in zwemmen?

Patricia: Zo voelt het weleens, maar we geloven erg in wat we doen. De data liegen niet. Gelukkig wordt ons boekje over de zorg goed gelezen, en we hebben veel succes met onze workshops en trainingen. We merken dat we impact maken, en plezier op het werk vergroten.

Hans: ach, en hoe erg is het om tegen de stroom in te zwemmen? Je kent het spreekwoord: wie tegen de stroom inzwemt, komt bij de bron.